It takes two to tango-Part 1

Αυτός που είπε τη συγκεκριμένη ατάκα πρέπει να ήταν μεγάλη μορφή. Συνδύασε τον πιο όμορφο χορό (να βλογήσουμε λίγο και τα γένια μας, χεχε) με την τόσο απλή και συνάμα τόσο σημαντική συνειδητοποίηση: πάντα εμπλέκονται δύο…

Στις σχέσεις, φυσικά. Μ’ αυτές άλλωστε δεν ασχολούμαστε;

Επειδή είναι πολλά, πάρα πολλά αυτά για τα οποία παίζει το «οι δύο μαζί», θα τα πάρουμε με μία σειρά, η οποία θα συνεχίσει σε επόμενο κομμάτι κάποια επόμενη Πέμπτη. Κι άμα θέλετε και σας αρέσει, και κάποια παραεπόμενη Πέμπτη.

Καλά; Χαίρομαι που συμφωνούμε.

Σήμερα θα παίξουμε με δύο πιθανές ψευδαισθήσεις που προβληματίζουν πολλά ζευγάρια: πρώτον, το «φταίω εγώ για όλα», και δεύτερον, το «φταις εσύ για όλα».

Ας ξεκινήσουμε με το θύμα μας. Το λατρεύω το θύμα μας, είναι λίγο ο χαρακτήρας εκείνος που δε σου κάνει αίσθηση στην αρχή της ταινίας (μη σου πω τον συμπαθείς κιόλας), αλλά λίγο μετά το διάλειμμα θέλεις να τον πυροβολήσεις ανάμεσα στα μάτια με πριτσιναδόρο.

True story. Τα θύμα, όχι ο πριτσιναδόρος.

Γιατί παίρνουν ορισμένοι την ευθύνη; Πολλοί οι λόγοι, αλλά εμένα μου γυάλισαν δύο: το αίσθημα του ελέγχου/ευθύνης, και το κλασσικό εικονογραφημένο θέμα της παθητικής επιθετικότητας.

Για πάμε:

Όταν κάποιος παίρνει την ευθύνη, συνήθως έχει την αίσθηση όχι τόσο ότι είναι υποχρεωμένος, αλλά περισσότερο ότι μαζί με την ευθύνη παίρνει και τον έλεγχο μίας κατάστασης. Στην ψυχολογία αυτό είναι side effect του λεγόμενου «εσωτερικού ελέγχου».

Μ’ άλλα λόγια: «για ό, τι μου συμβαίνει τον έλεγχο τον έχω εγώ, κι όχι οι καταστάσεις/οι άλλοι».

Εύκολα, λοιπόν, κάποιος θα προσπαθήσει να πάρει αυτόν τον «έλεγχο», ακριβώς επειδή δεν μπορεί να διαχειριστεί την πιθανότητα να γίνει λάθος και να μην μπορεί ο ίδιος να το ελέγξει.

«Άμα φταίω εγώ, εγώ έχω τον έλεγχο. Άμα έχω εγώ τον έλεγχο, εσύ δεν χρειάζεται νʾ ασχοληθείς. Στην τελική, λοιπόν, εσύ δεν έχεις και δικαίωμα να εκφέρεις γνώμη για το θέμα, σωστά;» (κι όχι μόνο αυτό, άμα πάει ο άλλος να πει λέξη θα φάει και βρίσιμο).

Λάθος, αγαπητό χειριστικό, ελεγχοβόρο (δεν υπάρχει σαν λέξη, κάντε κάτι), «θύμα». Ποιος πέθανε, ρε, κι έβαλε εσένα επί κεφαλής;

Μαζί δεν είστε άλλωστε; Με ποιο δικαίωμα αποκλείεις τη συμμετοχή του άλλου στα δύσκολα;

Ο άλλος δεν έχει καμία υποχρέωση να καθίσει αμέτοχος όσο εσύ «αναλαμβάνεις τα ηνία», πόσο μάλλον όταν καταλαβαίνει πως ο σκοπός σου είναι εγωιστικός και ότι πιθανότατα θα τα σκατώσεις.

Δέξου να μοιραστείς την ευθύνη πριν κάνεις κανένα ανεπανόρθωτο fail και κυρίως πριν φτάσεις τον εαυτό σου στα όριά του λόγω αγνής παρθένας μαλακίας.

Άλλο κεφάλαιο που με πονοκεφαλιάζει. Η παθητική επιθετικότητα. «Αλλά δε φταις εσύ, εγώ φταίω».

Αλλά η πλάκα ποια είναι; Εσύ φταις. Και θα πλερώκεις, αλήτη.

Είναι θέμα χαρακτήρα, είναι θέμα ορίων και το πώς κάποιος έμαθε να συγκρούεται από παιδί; Είναι ένα μιξ-γκριλ;

Κάτι απ’ όλα αυτά, λοιπόν, ή και κάποιος συνδυασμός τους δημιουργεί συμπεριφορές τέτοιου τύπου, που κοινό παρονομαστή έχουν το ότι το «θύμα» θα αναλάβει την ευθύνη, μόνο και μόνο για να μπορέσει αργότερα να «το κάνει θέμα».

Και ξανά, και ξανά, και ξανά.

Η παθητική επιθετικότητα, το’ χουμε χιλιοπεί, είναι ένας έμμεσος τρόπος να εκφράσει κανείς τον εκνευρισμό του, να συγκρουστεί χωρίς ουσιαστικά να δεχτεί αντεπίθεση και να διατηρήσει το «επίπεδό» του απέναντι σε κάποιον που (απολύτως φυσιολογικά) θα τα «λάβει λίγο εν κρανίω» επειδή θα ακούει τα εξής:

«Μα δεν τσακώνομαι εγώ, εσύ τσακώνεσαι!», «Εγώ δε φώναξα, εσύ φωνάζεις.», «Ρεζίλι γίναμε πάλι στους ανθρώπους, τι καραγκιοζιλίκια ήταν αυτά, αλλά εγώ φταίω που δε μιλάω…»

Φρίκη. Να πω κι άλλα; Σας φτάνουν.

Ο «θύτης», ή αλλιώς ο ευθυνόφοβος είναι μία άλλη περίπτωση. Είναι εκείνος που δίνει αλλού την ευθύνη, όχι επειδή δεν μπορεί να τη διαχειριστεί, αλλά επειδή απλά δε θέλει.

Δεν έχει μάθει να μοιράζεται την υπευθυνότητα, του είναι πιο εύκολο να μεταθέσει την ευθύνη σε άλλους, να δίνει οδηγίες και να νουθετεί. Είναι χειριστικός, έντονα εγωιστής, και θα σε χτυπήσει στο φιλότιμο όταν προσπαθήσεις να του πασάρεις (δικαιολογημένα πάντα) μερίδιο ευθύνης.

«Όλα εγώ πρέπει να τα κάνω; Επιτέλους πάρε εσύ μία πρωτοβουλία.», «Δεν είναι δικό μου θέμα αυτό, εσύ τα έκανες χάλια, εσύ φτιάξτα τώρα», «Α, εγώ δεν ασχολούμαι».

Καταλήγοντας, και στις δύο περιπτώσεις, έχουν και οι δύο μερίδιο ευθύνης. Κανένας δεν τσακώνεται μόνος του, κανένας δε μένει μόνος νʾ αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που μπορεί να αφορά και τους δύο.

Ακόμα κι αν ο ένας ζητήσει το χώρο του και την άνεσή του να χειριστεί κάτι που τον προβληματίζει, είναι απόλυτα σωστό (και απαραίτητο) να του προσφερθεί βοήθεια απ’ τον άλλο.

Μη γίνεστε εγωιστές, και μην αφήνετε τον άνθρωπό σας να θεωρεί ούτε ότι μπορεί να τα κάνει όλα (δεν είναι κι ο Σούπερμαν). Αλλά μην είστε και θύματα, αφήνοντάς τον να σας φορτώνει σαν το γαϊδούρι!