Η ιστορία επαναλαμβάνεται, μιας κι επαναλαμβάνονται τα ανθρώπινα λάθη. Λάθη και επιλογές που εκ των ων ουκ άνευ καταλήγουν σε εκκολαπτόμενες ένοπλες συγκρούσεις, διαπλοκή συμφερόντων, συθέμελη κρίση πολιτικοοικονομική και δη κοινωνική.
Η ασπρόμαυρη, ξεθωριασμένη
αυτή ταινία μεγάλου μήκους του παρελθόντος που φέρει το τίτλο της «προσφυγιάς»
ξαναπαίρνει σάρκα κι οστά με πρωταγωνιστές αυτή τη φορά τους χιλιάδες πρόσφυγες
και τα προσφυγόπουλα που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους, στην προσπάθειά τους
να σώσουν τους ιδίους και τις οικογένειες τους.
Το «αναζητώντας ένα
καλύτερο μέλλον» έχει γίνει κλισέ. Αλλά τα κλισέ δε σώζουν ανθρώπινες ζωές από τον
πνιγμό και τα πυρά. Το μείζον ερώτημα που συνοδεύει την οδύσσεια της προσφυγιάς
είναι «αν τελικά η διαρκώς αυξανόμενη μετακίνηση πληθυσμού από τις φτωχές και
πολιτικά προβληματικές χώρες της περιοχής μας προς τις ανεπτυγμένες και
πλούσιες χώρες της Βόρειας Ευρώπης αποτελεί απειλή ή ευκαιρία».
Απειλή θεωρείται αναμφίβολα από τους
εθνικιστές και τους ακροδεξιούς της Ευρώπης που λίγο-πολύ παρομοιάζουν την
εισροή ανθρώπων διαφορετικού χρώματος, θρησκείας και πολιτιστικής ταυτότητας μ᾽
ένα αδηφάγο τέρας που παραμονεύει να μας αφανίσει.
Μάλιστα, οραματίζονται και
θεοποιούν την πολιτισμική ομοιογένεια και την εθνική κυριαρχία, ενώ δεν παύουν
να εξισώνουν ακραίους ισλαμιστές τύπου ISIS με το ευρύτερο Ισλάμ.
Είναι εκείνοι που δύσκολα θα αποκαλούσαν «Έλληνα» τον Γιάννη
Αντετοκούμπο που θριαμβεύει στα γήπεδα του μπάσκετ-μπολ παγκοσμίως.
Αντιθέτως, για τους
περισσότερους Ευρωπαίους το προσφυγικό ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και
να προωθηθεί ως μια προσεκτικά ρυθμισμένη διαδικασία που θα έχει ως απότοκο την
καλλιέργεια του πλουραλισμού και τον εμπλουτισμό της εγχώρια κουλτούρας.
Επιπλέον, οι ακραίοι
εθνικιστές και οι ρατσιστές ομοϊδεάτες τους διακηρύσσουν την αυτοαπομόνωση της
χώρας μας, λησμονώντας, ωστόσο, ότι δεν έχει αυτήν την πολυτέλεια. Και αυτό,
γιατί η πρώτη βιομηχανία της είναι ο τουρισμός και ως εκ τούτου δεν έχει κανένα
λόγο να «κλειστεί στο καβούκι της», αλλά και να χάσει την πρωτοκαθεδρία της στη
διεθνή ναυτιλία.
Το μόνο ενδεχομένως
ελπιδοφόρο είναι ότι η γενικότερη σκοπιά του ζητήματος από πλευράς των Ελλήνων
πολιτών θα έλεγε κανείς ότι προσομοιάζεται με μια εικόνα ανοχής, αλληλεγγύης
και υπομονής.
Είναι η εικόνα ενός
πληθυσμού που αντιμετωπίζει το πρόβλημα με συμπάθεια και προθυμοποιείται να βοηθήσει
και να συνεισφέρει, παρόλο που δεν έχει πολύ σαφή αντίληψη του μεγέθους του
προβλήματος.
Κάνοντας μια αναδρομή στο
παρελθόν και φτάνοντας στις αρχές του 20ου αιώνα, μπορούμε να ανιχνεύσουμε μέσα
από ιστορικές καταγραφές, κοινό παρονομαστή με το σήμερα μέσα από ιστορίες και
αφηγήσεις που αφορούν θύματα δουλεμπόρων στην απεγνωσμένη απόπειρά τους για μια
νέα τύχη κάπου αλλού…
Σήμερα, λοιπόν, είναι οι
Σύριοι και τότε ήταν και οι Έλληνες που έφευγαν μαζικά προς τις ΗΠΑ.
Προκειμένου να διαφυλάξουμε το ανθρώπινο πρόσωπο και την ιδιοσυγκρασία μας, ας
αφήνουμε να λειτουργήσουν, επομένως, σ’ όλους μας τα γεγονότα και οι μνήμες
αυτές ως καμπάνα υπενθύμισης του παρελθόντος αυτού του τόπου και της ιστορίας
του.
